Spot alım satım; kripto para, forex, hisse senedi ya da bono gibi finansal araç ve varlıkları doğrudan almayı ya da satmayı içerir. Peki tam olarak Spot Piyasa Nedir ve Spot Alım Satım Nasıl Yapılır? Spot ve Vadeli İşlem Piyasalarının Farkı Nedir ?
Spot Piyasa Nedir ?
Spot piyasa, varlıkların anında işlem gördüğü herkese açık finansal bir piyasadır. Alıcı, bir varlığı satıcıdan itibari para ya da başka bir takas aracıyla satın alır. Varlığın teslimatı genellikle anındadır, fakat bu neyin alınıp satıldığına da bağlıdır.
Spot piyasalar, nakit piyasalar olarak da bilinir çünkü işlem yapanlar ödemeleri peşin yapar. Spot piyasalar farklı türlerde olabilir ve borsalar olarak bilinen üçüncü taraflar genellikle işlemlere aracılık yapar. Borsa dışı (OTC) işlemler aracılığıyla diğer kişilerle doğrudan alım satım da yapabilirsiniz. Bu konudan ileride daha ayrıntılı bir şekilde bahsedeceğiz.
Spot Alım Satım Nedir?
Borsa ve Borsa Dışı Platformların Farkları
Spot alım satım, tek bir yerle sınırlı değildir. Birçok kişi spot alım satımı borsalarda yapıyor olsa da üçüncü bir taraf olmadan başka kullanıcılarla doğrudan alım satım da yapabilirsiniz. Daha önce de bahsettiğimiz gibi bu alımlar ve satışlar, borsa dışı işlemler olarak bilinir. Her bir spot piyasa, kendine has farklara sahiptir.
Merkezi Borsalar !
Merkezi Olmayan Borsalar !
Borsa Dışı !
Diğer uçta ise kimi zaman tezgah üstü olarak da adlandırılan borsa dışı alım satımlar vardır. Finansal varlıklar ve menkul kıymetler; aracı kurumlar, yatırımcılar ve işlem yapanlar arasında doğrudan alınıp satılır. OTC piyasası spot alım satımında işlemleri organize etmek için telefon ve anlık mesajlaşma da dahil olmak üzere farklı iletişim yöntemleri kullanılır.
BTC gibi likit varlıklar bile emirler çok büyük olduğunda slipaj yaşayabilir. Dolayısıyla, büyük BTC emirleri de OTC işlemleriyle daha avantajlı hale gelebilir.
Spot ve Vadeli İşlem Piyasalarının Farkı Nedir ?
Daha önce de bahsedildiği gibi spot piyasalar işlemleri neredeyse anında teslimatla hemen gerçekleştirir. Diğer yandan vadeli işlemler piyasası ise ödemeleri ileri bir tarihte yapılacak sözleşmeleri içerir. Bir alıcı ve satıcı, belirli miktarda malı belirli bir fiyat üzerinden gelecekte alıp satmak üzere anlaşmaya varır. Sözleşme, uzlaşma tarihinde sona erdiğinde genellikle alıcı ve satıcı varlığın kendisinin teslim edilmesi yerine nakit üzerinden uzlaşmaya varır. Spot ve Vadeli İşlem Piyasalarının Farkı Nedir ?
Spot Alım Satım ve Marjin Alım Satımı Arasındaki Fark Nedir?
Binance’te Nasıl Spot Alım Satım Yapılır?
- Bu seçenek, spot piyasada işlem yapmak istediğiniz kripto para çiftini seçmenize imkan tanır. Hem istediğiniz kripto parayı itibari para ile almak zorunda da değilsiniz. Spot piyasada diğer coinler ve tokenlarla da takas edebilirsiniz.
- Burada kişiselleştirilebilir geçmiş fiyat verilerinden oluşan bir grafiği görebilirsiniz. Pencerede TradingView’nun da yer alması sayesinde farklı birçok teknik analiz aracını kullanabilirsiniz.
- Emir defteri bir varlığın açık tüm alış ve satış emirlerini fiyata göre sıralanmış olarak listeler. Yeşiller alış emirleri ve kırmızılar da satış emirleridir. Bir varlığı satın almak için piyasa emri verdiğinizde, mevcut en düşük fiyat üzerinden işlem yaparsınız. Emrinizin tamamen gerçekleştirilebilmesi için hala hacme ihtiyaç varsa, emir bir sonraki en düşük satış fiyatına geçer.
- Bu bölüm, alış ve satış emirlerinizi oluşturacağınız yerdir. Şu anda piyasanın [Spot] olarak seçildiğini görebilirsiniz. Aşağıdan [Limit], [Piyasa] ve [Stop-limit] emirleri arasından seçim yapabilirsiniz.
Şimdi de yapabileceğiniz en temel spot işleme göz atalım: bir piyasa emri. Örneğimizde, 1.000 USD (BUSD) değerinde bitcoin (BTC) satın almak istiyorsunuz. Bunu yapmak için tek yapmanız gereken [Toplam] alanına 1.000 girmek ve [BTC Al]’a tıklamaktır. Borsa BUSD’leri hemen satıcıya aktaracak ve sizin hesabınıza da 1.000 USD (BUSD) değerinde BTC gönderecektir.
Spot Piyasaların Avantaj ve Dezavantajları !
Karşınıza çıkabilecek tüm alım satım ve strateji türleri kendine has avantaj ve dezavantajlara sahiptir. Bunları anlamanız, riskleri azaltmanıza ve daha güvenle alım satım yapmanıza imkan tanır. Daha basit yöntemlerden biri olmasına rağmen spot alım satımın da güçlü ve zayıf yönleri vardır.
Spot Piyasaların Avantajları
- Fiyatlar şeffaftır ve piyasadaki arz-talebe dayanır. Bu özellik, çoğu zaman birden fazla referans fiyat içeren vadeli işlemler piyasasından farklıdır. Örneğin Binance vadeli işlemler piyasasında gösterge fiyatı; fonlama oranı, fiyat endeksi ve Hareketli Ortalama (MA) Temeli gibi diğer bilgilerle oluşur. Bazı geleneksel piyasalarda gösterge fiyatı faiz oranlarından da etkilenebilir.
- Basit kuralları, ödülleri ve riskleri nedeniyle spot alım satım yapmak kolaydır. Spot piyasasında 500 USD‘lik BNB yatırımı yaptığınızda, giriş fiyatınızı ve güncel fiyatı kullanarak riskinizi kolayca hesaplayabilirsiniz.
- “Düzenleyip unutabilirsiniz”. Türevlerin ve marjin alım satımının aksine, spot alım satımda likide edilme ya da marjin çağrısı alma konularında kaygılanmanıza gerek olmaz. İstediğiniz an bir işleme girebilir ya da işlemden çıkabilirsiniz. Kısa vadeli alım satımlar yapmak istemiyorsanız, yatırımlarınızı sürekli kontrol etmenize gerek yoktur. Spot ve Vadeli İşlem Piyasalarının Farkı Nedir !
Spot Piyasaların Dezavantajları
- Ne alıp sattığınıza bağlı olarak spot piyasalar sizi tutması zor varlıklarla karşı karşıya bırakabilir. Muhtemelen buna en iyi örnek emtiadır. Ham petrol spot alımı yaparsanız, varlığın size fiziksel olarak teslim edilmesi gerekir. Kripto paralarda ise token ve coinleri tutmanız size bunları güvende tutma sorumluluğunu da yükler. Vadeli işlem türevlerini alıp sattığınızda bu varlıklarla işlem yapabilir, fakat nakit üzerinden uzlaşmaya varabilirsiniz. Spot Alım Satım Nasıl Yapılır !
- Belirli varlıklar, kişiler ve şirketler için istikrar önemlidir. Örneğin yurt dışında faaliyet göstermek isteyen bir şirketin forex piyasasından bir dövize erişebilmesi gerekir. Yalnızca spot piyasasını kullanırsa gider planlaması ve gelirler son derece değişken olacaktır.
- Spot alım satımda potansiyel kazançlar, vadeli işlemlere ya da marjin alım satımına kıyasla çok daha düşüktür. Kaldıraç kullanırsanız, aynı sermaye miktarı ile daha büyük pozisyonlara girebilirsiniz.
Spot piyasalarda spot alım satım, insanların özellikle de yeni başlayanların alım satım yapmak için kullandığı en yaygın yollardan biridir. Bu yöntemin kullanımı basit olsa da avantajları, dezavantajları ve potansiyel stratejiler hakkında bolca bilgi sahibi olmak her zaman için daha iyidir. Temel bilgileri edinmenin yanı sıra bu bilgileri güçlü teknik analizler, temel analizler ve duyarlılık analizleri ile birleştirmeyi düşünebilirsiniz.
[table id=45 /]
[table id=46 /]
